Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Nedir?
Fizik tedavi ve rehabilitasyon; kaza, travma, doğuştan gelen rahatsızlıklar ya da başka sebeplerle meydana gelen fonksiyonel bozuklukları ya da kayıpları çeşitli yöntemler ile tedavi eden ve hastayı günlük yaşamında rahatlıkla hareket edebilir hale getiren bir tedavi yöntemidir. Kemik ve kasla ilgili birçok hastalığın tedavisinde kullanılan fizik tedavi ve rehabilitasyon, kişiye göre değişebilen bir tedavi yöntemidir.
Fizik tedavi, diğer tedavi yöntemlerinin yanı sıra tek başına da uygulanabilmektedir. Fizik tedavi; ışın, ısı, egzersiz, elektrik akımları, sıcak-soğuk uygulamalar ve fiziksel ajan ile yapılabilmektedir.
Rehabilitasyon kelimesinin ise onarma, yeniden yerine koyma, iyileştirme gibi anlamları bulunmaktadır. Fizik tedavi ile yürütülen rehabilitasyon çalışmalarında amaç; hastanın fizyolojik, sosyal, ruhsal ve meslekî olarak bağımsız bir şekilde yaşamanı sürdürmesidir. Rehabilitasyon çoğu zaman fizik tedaviye göre daha uzun sürebilmektedir.
Fizik tedavi ve rehabilitasyonda uygulanan bazı yöntemler bulunmaktadır. Termoterapide (sıcak uygulamalar ile tedavi) ultrason, kısa ve mikro dalgalar, laser, sıcak paketler, helioterapi (güneş ışınları ile tedavi), parafin banyosu, kızılötesi ışınlar kullanılmaktadır. Kriyoterapi adı verilen soğuk uygulamalar ile tedavide ise soğuk paketler ve kompresler, soğutucu spreyler, buz masajı ve torbaları uygulanmaktadır.
Sıcak su küveti, kaplıca, girdap banyoları ile hidroterapi de bir tedavi yöntemiyken doğru ve alternatif akımlar ile elektroterapi de fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri arasında bulunmaktadır. İlaç tedavisi, mekanik yöntemlerle tedavi (masaj, manuel terapi, traksiyon vb.) ve egzersiz uygulamaları da diğer yöntemler arasındadır.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hangi Hastalıklara Bakar?
Ağrı Problemleri
Boyun, bel, sırt, ayak, diz vb. vücutta bulunan kas ve iskelet sisteminde oluşan ağrılar fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri ile tedavi edilebilmektedir. Hastalık veya travmaya bağlı doku hasarı ile oluşan yani akut ağrılar bu birimin uzmanlık alanında bulunmaktadır. Nörolojik ya da psikolojik olarak sürekli devam eden kronik ağrılar ise uzun soluklu bir tedavi sürecine girmektedir.
Spor Yaralanmaları
Kas zedelenmeleri, menisküs, kırık ve diğer spor yaparken meydana gelen yaralanmalar cerrahi olarak tedavi edilebileceği gibi fizik tedavi ve rehabilitasyon ile de eski haline getirilebilmektedir. Hastanın, ameliyat olması gerekiyorsa da fizik tedavi bu süreçten sonra önem arz etmektedir. Sorunlu olan bölgenin tekrardan eski sağlığına kavuşması için doktor kontrolünde egzersizlerini yapması ve aksatmaması gerekmektedir.
Parkinson
Özellikle ileriki yaşlarda görülen Parkinson hastalığı, dopamin hücrelerinin azalması sonucu meydana gelmektedir. Nöroloji uzmanı kontrolünde kullanılan ilaçların yanı sıra hastanın düzenli olarak egzersiz yapması da gerekmektedir. Ellerde titreme, yürüme güçlüğü, konuşma bozukluğu vb. belirtileri bulunan bu hastalığa uygulanacak fizik tedavi ve rehabilitasyon ile hastanın hareket kabiliyetinin artması ve yaşam kalitesini yükseltmesi amaçlanmaktadır.
Romatizmal Hastalıklar
Kas, eklem ya da kemiklerin etrafında hissedilen ağrı ya da acıları tanımlamak için kullanılan romatizma, tek bir hastalık değildir. Romatizma içerisinde yüzlerce hastalık bulunmaktadır. İltihaplı ve iltihapsız romatizmaların içerisinde kemik erimesi, eklem romatizması, topuk dikeni, tenisçi ve golfçü dirseği, kalsifik tendinitler,kireçlenmeler , omuz sıkışma sendromları, omuz kas yırtıkları, yumuşak doku romatizması, gut hastalığı, Akdeniz ateşi, bağ dokusu hastalıkları, romatoid artrit, akut eklem romatizması gibi çeşitli hastalıklar yer almaktadır. Şişlik, eklemi kullanmada zorluk, sürekli ağrı, sıcaklık artışı ya da kızarıklık romatizmal hastalıkların belirtileri arasındadır. Hastalığın şiddetine göre ilaç kullanabileceği gibi birçok romatizmal hastalıklar fizik tedavi ve rehabilitasyon ile tedavi edilmektedir.
İnme
Beyin damarlarında meydana gelen hasardan sonra ortaya çıkan inmede, hasta vücudunun belirli bir kısmında hareket kabiliyeti kısıtlanmaktadır. Fizik tedavi ve rehabilitasyon; hastanın iyileşme sürecini hızlandırmak, kendi ihtiyaçlarını karşılayacak duruma getirmek, sosyal yaşantısına geri döndürmekte önemli bir tedavi yöntemidir.
Kırıklar
Burkulma, kırık ya da çıkıklarda hastada çeşitli şikayetler görülmektedir. Hareket edememe, şişlik, ağrı, morarma gibi belirtiler sonrasında hasar alan bölge alçı ile tedavi edilebileceği gibi kimi zaman cerrahi müdahale de uygulanabilmektedir. Hasarlı bölgenin bu yöntemler ile tedavisinden sonra ise fizik tedavi ve rehabilitasyon alması gerekmektedir. Uzun süre hareketsiz kalan bölgelerde kas zayıflı ve güçsüzlüğü meydana geldiğinden dolayı yapılacak egzersizler ve farklı yöntemler ile hastanın eski sağlığına kavuşması sağlanmaktadır.
Boyun ve Bel Fıtığı
Omurlar arasında yer alan disklerin bütünlüğünü kaybetmesi fıtığa yol açar. Boyun ve bel bölgesinde meydana gelen bu fıtıklar yanlış hareket, travma, kaza, kireçlenme ve stresten dolayı oluşmaktadır. Yaş ilerledikçe ortaya çıkan kemik güçsüzlüğü, fazla kilo almak ve gebelik de fıtığın diğer sebepleri arasında gösterilmektedir. İlaç tedavisinin yanı sıra fizik tedavi ve rehabilitasyon fıtıklarda oldukça kullanılan bir tedavi yöntemidir. Ancak bu yöntemler hastalığın seviyesine göre değişmektedir. İlerleyen fıtıklar kimi zaman cerrahi operasyonlar ile tedavi edilmektedir.
Lenfödem
Lenfödem doğuştan (primer) veya sonradan edinilen (sekonder) lenf sıvısının doku içinde anormal toplanması ve lenf sisteminde meydana gelen yetersizlik sonucunda sıvı birikimidir.Bu durumda manuel lenf drenajı , fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümünün diğer uygulama alanları arasındadır.
Manuel lenf drenajı ile, sıvı akışı yavaşlamış lenf yolları aktif hale getirilerek, lenfatik sistemin yeniden çalışması sağlanır. Sonrasında bandajlama yöntemi uygulaması yapılır. Gereken durumlarda bası giysisi uygulanabilir. Manuel lenf drenaji klasik masaj ile karıştırılmamalıdır, bu drenajın özgün uygulama teknikleri vardır ve bu konuda eğitim almış fizyoterapistler tarafından uygulanmalıdır.
